Wybór klasy zabezpieczenia przed przecięciem w odzieży antyprzecięciowej dla pilarzy

Jak większość z nas wie, a potwierdzi to każdy doświadczony pilarz, podstawową ochroną użytkownika pilarki łańcuchowej jest odzież antyprzecięciowa. Użytkownicy mogą wybierać spośród kilkunastu modeli czołowych producentów różniących się designem, materiałami, wagą, komfortem i klasą antyprzecięciową. Mamy nadzieję, że poniższy tekst pomoże zmniejszyć wątpliwości, jeśli chodzi o wybór klasy zabezpieczeń przed przecięciem.

Zasada działania odzieży antyprzecięciowej

Antyprzecięciowa odzież robocza pod warstwą materiału wierzchniego kryje włókna aramidowe - są to materiały polimerowe, których główną cechą jest bardzo duża odporność na rozciąganie. Są wykorzystywane m.in. do produkcji: kamizelek kuloodpornych a także warstw zabezpieczających w ubraniach dla strażaków, lotników, kierowców rajdowych i astronautów oraz.......pilarzy. Odzież antyprzecięciowa dla pilarzy zawiera więc włókna, ułożone na sobie warstwami. Ilość warstw różni się w zależności od modelu i producenta, waha się od 7 do 9 warstw (w odzieży antyprzecięciowej Stihl). Włókna te mają jedno zasadnicze zadanie. Wkręcić się w łańcuch i zablokować koło napędowe. Zwykle wygląda to tak: operator pilarki traci kontrolę nad maszyną i rozpędzona piła łańcuchowa uderza w część ciała poniżej pasa. Jeśli operator nie ma odzieży antyprzecięciowej, piła łańcuchowa przebija odzież i rani nogi (najczęściej). Jeśli operator nosi odzież antyprzecięciową piła po rozdarciu wierzchniej warstwy natrafia na długie włókna, które zostają wyszarpane i okręcają się wokół bębna napędowego blokując go i zatrzymując pilarkę. Ilość warstw jest na tyle duża, że piła nie ma kontaktu z ciałem. Poniższy film dobrze to obrazuje sposób ochrony spodni antyprzecięciowych:

Klasy zabezpieczeń odzieży antyprzecięciowej

Odzież antyprzecięciową dzielimy na klasy zgodnie z normą EN 381 określającą odporność na przecięcie piłą łańcuchową. Klasa mówi nam do jakiej prędkości piły łańcuchowej odzież jest w stanie nas ochronić. Wyróżniamy następujące klasy odzieży antyprzecięciowej:

• Klasa 0 - do 16 m/s
• Klasa 1 - do 20 m/s
• Klasa 2 - do 24 m/s 
• Klasa 3 - do 28 m/s

Strefy zabezpieczenia przed przecięciem

Odzież antyprzecięciowa jest produkowana w różnych wersjach z różnymi strefami z zabezpieczeniem przed przecięciem.  Jeśli mówimy o spodniach, to wyróżnia się dwie podstawowe wersje:

• wzór A - strefy zabezpieczające znajdują się z przodu oraz zachodzą po 5 cm po zewnętrznej stronie nogawki lewej i wewnętrznej stronie nogawki prawej

• wzór C - strefy zabezpieczające znajdują się z przodu i tyłu spodni

Prędkość robocza piły łańcuchowej, a poziom zabezpieczeń odzieży antyprzecięciowej

Przeglądając instrukcję obsługi dobrych pilarek spalinowych możemy natknąć się na informacje dotyczące maksymalnej prędkości piły łańcuchowej. Informacja ta pozwala nam ocenić, którą klasę zabezpieczeń antyprzecięciowych powinniśmy dobrać do naszej pilarki. Np. pilarka Stihl MS 231 z zestawem tnącym .325" 7Z ma prędkość piły 25,6 m/s, natomiast pilarka Stihl MS 461 z zestawem tnącym 3/8'' 7Z ma prędkość 28,3 m/s.

Zgodnie z tą informacją powinniśmy używać co najmniej odzieży antyprzecięciowej 3 klasy (do 28 m/s). Tak oczywiście nie jest, ponieważ producenci maszyn oraz odzieży podkreślają, że prędkość robocza piły jest o około 20% mniejsza niż prędkość maksymalna, czyli można przyjąć, że wynosi około 20,5 - 22,6 m/s. Te wyjaśnienia nie zawsze przekonują pracowników Inspekcji Pracy, którzy traktują prędkości maksymalne zapisane w instrukcji obsługi pilarki jak dogmaty (E-Drwal zna sporo takich przypadków). W każdym razie, z tego co już napisaliśmy wynika, że pilarze powinni raczej stawiać na odzież 2 klasy. Poniżej postaramy się udowodnić, że to nie zawsze jest najlepsze rozwiązanie.

Wypadki przy pracy i stres ergonomiczny

Odzież antyprzecięciowa 2 lub 3 klasy zdecydowanie zwiększa bezpieczeństwo dzięki podwyższonej wytrzymałości na większe prędkości piły łańcuchowej. Nie jest ona jednak obarczona żadnymi wadami. Wyższa klasa odzieży wiąże się zwykle z większą wagą, większą sztywnością oraz większą izolacją termiczną. Krótko mówiąc im wyższa klasa zabezpieczeń tym szybciej użytkownik się męczy. A jak łatwo się domyślić, im bardziej zmęczony użytkownik tym łatwiej o wypadek przy pracy, stres i inne kłopoty. Tymczasem większość wypadków z użyciem pilarki wśród profesjonalnych drwali to skaleczenia i rany do których dochodzi w miejscach, które nie są zabezpieczone odzieżą antyprzecięciową oraz skręcenia, czy upadki, które nie mają nic wspólnego z prędkością piły łańcuchowej. Zatem wyższa klasa odzieży antyprzecięciowej nie wpłynęłaby na zmniejszenie ilości zranień piłą łańcuchową. Poniższy wywiad z pracownikami niemieckiego Instytutu Leśnictwa i Techniki Leśnej KWF potwierdza te wnioski: 

Dlaczego warto wybierać odzież antyprzecięciową 1 klasy

Podsumowując, odpowiedzmy dlaczego powinniśmy używać odzieży antyprzecięciowej i dlaczego wystarczy 1 klasa ochrony przed przecięciem:

• nawet doświadczonym pilarzom zdarzają się przypadki, gdy rozpędzona piła łańcuchowa może zranić operatora, odzież antyprzecięciowa chroni przed większością z takich przypadków
• większość wypadków u pilarzy używających odzieży antyprzecięciowej to zranienia występujące w miejscach, które nie są chronione wkładką antyprzecięciową, więc wyższa klasa ochrony antyprzecięciowej nie ochroniłaby przed wypadkiem
• wyższa klasa odzieży antyprzecięciowej wiąże się z jej większym ciężarem, mniejszą elastycznością i większą izolacją cieplną, co powoduje większe zmęczenie u operatora
• odzież antyprzecięciowa 1 klasy w większości przypadków zapewnia wystarczającą ochronę, gdyż piła łańcuchowa żadko kiedy ma możliwość przecięcia na wylot materiału antyprzecięciowego
• wysokiej klasy odzież antyprzecięciową oraz roboczą znajdą Państwo na naszej stronie w dziale Odzież robocza i środki ochrony indywidualnej